In een serie van vier delen werd in 1990 teruggekeken op de Tweede Wereldoorlog. Door gesprekken met Friezen die de oorlog nog bewust hebben meegemaakt, en beelden uit de oorlogstijd wordt een levendig beeld geschetst van de tijd tussen 1940 en 1945. 

Als Omrop Fryslân in 1990 enkele overlevenden van de oorlog opzoekt om hun verhaal op te tekenen, blijkt al snel dat de herinneringen van 45 jaar daarvoor nog springlevend zijn. Van een soldaat die zich in Makkum opmaakte voor de strijd, tot een Joodse onderduiker die in Fryslân werd ondergebracht. De documentaires geven een unieke kijk in het persoonlijke oorlogsleven van verschillende Friezen. 

Meidagen in Makkum

In deel één aandacht voor de aanloop naar het begin van de oorlog. Hoe werd die tijd beleefd in Makkum en omgeving? Gertrud Faber-Hornstra, Pieter Tichelaar en Annie Keuning-Tichelaar, Bauke Kamstra en Willem Braam (destijds soldaat) vertellen over hun  herinneringen aan het begin van de oorlog. 

De documentaire vertelt over de mobilisatie, de Wonsstelling, inwoners van Makkum die op de vlucht moeten, oefeningen van de Luchtbeschermingsdienst, strijd bij de Afsluitdijk, het bombardement Rotterdam en daarna de capitulatie en de intocht van de Duitsers. 

De gesprekken worden afgewisseld met archiefbeelden. 

 

Een Joods jongetje op Het Bildt

In deel twee van de serie documentaires komt Isaäc Lipschits aan het woord. Hij kwam als 12-jarige Joodse onderduiker in 1943 bij de familie Balt op de boerderij aan de Alde Biltdijk in Sint Jacobiparochie. Hij kwam uit Rotterdam waar zijn familie de Jodenster moest dragen. Het was veiliger om onder te duiken en via via kwam hij in Fryslân terecht. 

Als stadsjongen moest Lipschits nu ineens meehelpen op de boerderij. Hij kreeg een andere naam, Cornelis de Boer, en ging ook onder die naam naar school. Drie zonen van de familie Balt, Kees, Jan en Thys, vertellen over hoe dat ging, toen ze ineens een vreemd jongetje in hun gezin moesten verwelkomen. Na de oorlog gingen ze ieder hun eigen weg, maar in 1990 ontmoeten de mannen elkaar weer voor deze documentaire. 

 

 

De april/meistaking van 1943 

In deel drie van de documentairereeks staat de staking van 1943 centraal. Van de Duitsers moesten mannen die in de begindagen van de oorlog de wapens hadden opgepakt, krijgsgevangen genomen worden. Daar kwam veel protest tegen, en tal van mensen ging staken. 

Boeren leverden geen melk meer aan de fabriek. Burgemeester Johannes Brandsma van Leeuwarden vertelt over die tijd en dat doet ook de familie De Jong, die in de buurt van Bartlehiem een boerenbedrijf had. Ook Wiebe Leenstra, directeur van de boterfabriek vertelt zijn verhaal van die tijd. 

In Oudega (Wymbritseradiel) werd ook gestaakt, maar aldaar kwam de actie later op gang. De gesprekken worden afgewisseld met archiefmateriaal. 

 

 

Dwangarbeid in Duitsland

In het laatste deel van de serie wordt samen met Marten Winters uit Heerenveen teruggekeken op zijn tijd in Duitsland. Samen met Winters reizen de documentairemakers naar het land waar hij in 1942 te werk werd gesteld. Steeds meer mensen moesten in die tijd naar Duitsland om onder dwang te werken. De arbeidsbureau's werkten hieraan mee, en spiegelden het werk en de omstandigheden rooskleuriger voor dan dat het was. 

Winters heeft op vijf verschillende plekken gewerkt, en sliep in barakken in kampen. Mensen die het werk weigerden of die probeerden te vluchten werden afgevoerd naar strafkampen. Johannes de Vries en Bertus Lubbering heeft dit zelf meegemaakt en haalt herinneringen op. De gesprekken worden afgewisseld met archiefbeelden.