Annie Stinis-Van Dam (81) uit Leeuwarden heeft een dubbel gevoel bij Bevrijdingsdag. Aan de ene kant is ze blij dat er vrede is, aan de andere kant blijft het gemis van haar vader. "Vlak voor de bevrijding is hij doodgeschoten. Deze dagen zijn moeilijk voor me", vertelt Annie. Maandag stond ze bij zijn graf en legde ze bloemen neer. Dan komen de herinneringen en het verdriet weer naar boven. "Hier moeten we elk jaar weer doorheen."
Annie Stinis-Van Dam - Foto: Auke Zeldenrust, Omrop Fryslân
Op het Zaailand neemt Annie plaats op een van de bankjes. Het plein is bijna leeg, het coronavirus houdt de meeste mensen binnen. Ze ziet het bevrijdingsvuur branden op de trappen van het gerechtsgebouw. Maar vrijheid vier je van binnen, weet Annie, en dat is niet zo.
Haar vader Sybrandus van Dam zal nooit ouder worden dan 29 jaar en nooit het bevrijdingsfeest in 1945 meemaken. "Hij zat in het verzet, deed me aan de bekende overval op de Blokhuispoort en vervoerde wapens in zijn broodkar." Lang weet hij uit handen van de bezetter te blijven, maar in april 1945 gaat het mis.
"Ik heb hem nooit meer gezien"
"Ik weet nog dat ze hem van huis kwamen halen. Er reed een auto voor en daar stapten mannen van onder meer de Sicherheitsdienst uit. Mijn vader moest mee, ik heb hem nooit meer gezien."
Van Dam wordt in het Burmaniahuis in Leeuwarden opgesloten en mishandeld en een paar dagen later, op 11 april, met nog eens dertien mannen gefusilleerd. Een van hen raakt zwaargewond, houdt zich dood en overleeft de oorlog. Van Dam wordt met de andere doodgeschoten verzetsmannen in het massagraf bij de kerk van Dronryp neergelegd.
Een dag na de executie krijgt de 6-jarige Annie te horen dat haar vader er niet meer is. Ze is enig kind en ze moet het alleen verwerken. De bevrijding van Leeuwarden is op 15 april 1945. "Dan is er geen feest in huis en je naaste omgeving. De dagen erna heeft mijn grootvader het lichaam van zijn zoon moeten identificeren. En enkele dagen erna is mijn vader begraven in Huizum."
De gedenksteen voor Annie haar vader in Dronryp - Foto: Omrop Fryslân, Auke Zeldenru
Zo blijft Bevrijdingsdag een "dag van herinnering en verdriet. 75 jaar is lang, maar het lijkt zo kort."
Dan wandelt Annie verder over het plein, een laatste blik op het vuur en dan naar huis. Ze heeft haar verhaal gedaan, een verhaal dat nooit ophoudt. "Tot ons afscheid van ons leven op deze aardbol zal het een bijzondere dag voor ons zijn: verdrietig en blij", besluit ze.
Verslaggever Auke Zeldenrust in gesprek met Annie Stinis-Van Dam
