Het was een belangrijke vondst voor de geschiedschrijving van Burgum: zestien Duitse foto's van de Tweede Wereldoorlog, genomen in het Friese dorp. Amateurhistoricus Siebe Siebenga kwam ze in 2015 op het spoor, en dit jaar zullen ze voor het eerst worden getoond aan het publiek.
Het zijn foto's die een beeld van kalmte en gezelligheid uitstralen. De zestien Duitse oorlogsfoto's van Burgum. Van beeltenissen van een Duits muziekkorps, tot een lachende soldaat die op een houten stoel iets in kleine stukjes snijdt. "Het zijn foto's die zijn gemaakt door een Duitse soldaat, die als lid van de Kriegsmarine hier was gelegerd", vertelt archivaris Schelte de Beer, van de gemeente Tytsjerksteradiel. "Wij denken dat de foto's na zijn dood bij een verzamelaar zijn beland."
Siebenga en De Beer aan het werk in de archieven.
Het bestaan van de foto's was lange tijd niet bekend in Burgum, totdat amateurhistoricus Siebenga in 2015 de stapel historische beeltenissen ineens tegenkwam op de internationale veilingsite Ebay. "Het vreemde was, ik vond het op de naam Burgum", vertelt hij terwijl hij langzaam door de foto's heen bladert. Burgum was ten tijde van de Tweede Wereldoorlog nog bekend onder de Nederlandse naam Bergum. "Het was daarom heel spannend of het inderdaad zou gaan om foto's van Burgum zelf. We moesten oude foto's van Burgum erbij houden, om na te gaan of het inderdaad om ons dorp ging. Dan hadden we namelijk uniek materiaal, want we hadden maar één foto van Duitse soldaten in deze gemeente."
Overspoeld met Duitsers
Volgens de historici werd Burgum ten tijde van de Tweede Wereldoorlog werkelijk overspoeld met Duitsers. Vanwege de strategische ligging van het dorp aan het water, was het een perfecte uitvalsbasis voor de Kriegsmarine. De Beer pakt enkele documenten erbij, die een inventaris laten zien van de beschikbare slaapplaatsen in het dorp. Al die Duitse soldaten moesten namelijk ergens worden ondergebracht. Zo begint de lijst met Hotel "Drie gekroonde baarzen", waar in totaal 60 manschappen konden worden ondergebracht. Maar ook scholen en verenigingsgebouwen stonden op de lijst, alles om de tientallen Duitsers ergens onder te brengen.
Speurwerk
De gemeente Tytsjerksteradiel heeft een speciaal potje met geld voor eventuele aankopen voor het archief. Dit is volgens archivaris De Beer echter geen vetpot, en dus moest er goed worden gekeken of de Duitse foto's inderdaad in Burgum waren genomen. "Dat was nog een heel karwei", vindt speurneus Siebenga. Hij pakt een van de foto's erbij, een muziekkorps voor een gebouw. "Je ziet hier een klein fragment van een school", zegt hij al wijzend op de achtergrond op de foto. "En dus was de vraag welke school is dit? Nu zit er op een andere foto nog een klein puntje van een ander dak, en dat was De Beuk: de Christelijk Nationale School op de Schoolstraat." Door middel van het tellen van ramen en stenen konden de beide heren uiteindelijk de conclusie trekken dat het inderdaad ging om een foto die was genomen in Burgum.
De foto's zijn volgens de historici belangrijk, juist omdat ze een ander beeld geven van de Duitsers. "Het waren niet allemaal verkeerde jongens, er waren enkele verkeerde maar ze waren niet allemaal 'supernazis'." En juist daarom willen de beide heren graag dat de foto's tentoongesteld worden. "Dat wij het verhaal weer doorgeven." De tentoonstelling zal in de maanden april en mei te bezichtigen zijn in de ontvangsthal van het gemeentehuis van Tytsjerksteradiel. Daarnaast mogen de foto's gratis worden gebruikt, zolang het niet voor commerciële doeleinden is.
Intussen blijft Siebenga het internet afspeuren naar meer onbetaalbare stukjes geschiedenis. De zestien Duitse foto's zijn namelijk onderdeel van een collectie van 40, dus er is nog wel wat te vinden...
Luister hier naar een langer interview met Siebe Siebenga en Schelte de Beer:
